Firik bulguru… Bulgurun en lezzetli hali…
İster saldırıya uğrayan eski medeniyetlerin depoladığı yeşil buğdayların savaş esnasında yanması sonucunda, isterse de eski zamanlarda yaşayan talihsiz bir çiftçinin tarlasında çıkan yangından sonra tarlada arta kalan buğdayların toplanmasıyla ortaya çıksın, direk ateşe maruz bırakarak ya da derin bir çukurun içinde tütsülensin, yapımı itibariyle en ilginç ve zahmetli olan firik bulguru bulgur çeşitleri arasında en lezzetli olanıdır.
Farklı dillerde yazılışları değişikte olsa aynı şekilde telaffuz edilir bulgur. Osmanlı saray mutfağında incelikli lezzetlere sahip pilavların sunumu, törensel nitelikler taşır. Çorbaların, et ve sebze yemeklerinin, dolmaların, meyve ve tatlının arkasından sofraya getirilir ve yemek pilavla tamamlanır. Bu gelenek bugün hala Türkiye'nin bazı yerlerinde korunmaktadır. Yemeğin bitiminde sofraya getirilen tabak dolusu pilav "söz kesen" yemeğin sona erdiğini sembolize eder.
Olgunlaşmaya yakın genç buğday başaklarının içinde bulunduğu kılçıklı kısmın ateş üzerinde kavrulması ve avuç içinde ovuşturularak buğday tanesinin üzerindeki kabuğun çıkması ile ortaya çıkan buğday tanelerine verilen isimdir firik. Eski Arami dilinde de firik “sürtmek” anlamındadır. Güneydoğu Anadolu mutfağında kullanılan firik buğdayının, kavrulma işlemi sırasında is kokusunun firiğe geçmesinden dolayı kendine has bir tütsülenmiş bir kokusu ve aroması vardır. Buğdayın daha çok dayanması için geliştirilen bu yöntem, zamanla tadı için yapılır bir hale gelmiştir. Firik bulguru isli bulgur şeklinde de isimlendirilir. Normal bulgura göre daha geç pişse de enfes lezzetinden dolayı beklemeye değerdir.
Firik bulguru nasıl yapılır?
Yapım aşaması zorlu geçen firiğin her tanesi oldukça değerlidir. Firik yapımında, sert buğday tercih edilir. Kasım aralık aylarında ekilen buğdayları olgunlaşmaya yakın bir zamanda yeşilken biçilir. Bir gün güneş altında kurumaya bırakılır. Ertesi gün "Firik ustaları" tarafından küçük yığınlar haline getirilen buğday başakları saplarıyla birlikte ateşe verilir ve tırmıklarla sürekli karıştırılarak tütsülenir.
Tütsüleme işleminin ardından 3-4 gün kurumaya bırakılan başaklar, tanelerine ayrılır ve değirmenlerde öğütülerek "firik bulguru" haline getirilir. Görünümü diğer bulgurlara oranla daha iri taneli olup yeşilimsi rengi vardır.
Neden firik bulguru tüketmeliyiz?
Firik bulguru, soframızdaki beyaz pilav ve ekmekten çok daha fazla besleyicidir. İçindeki protein, kalsiyum, potasyum ve fosfor pirinçten daha fazladır. B vitaminleri ve demirin miktarı ise pirinç ve makarnadan üç kat daha yüksektir. Beyaz un ve beyaz pirinç gibi işlenmiş tahıllar, besin değerlerinin çok büyük bir kısmını kaybeder. Buğdayın kaynatılması sırasında suya geçen mineral maddeler ve vitaminler, tane tarafından tekrar emildiği için bulgurun besin değerinde kayıp olmaz. Firik bulguru bu nedenle tam tahıl sınıfına girer. Firik bulguru yüksek miktarda lif içerir ve lif sindirim sisteminin iyi çalışması için önemlidir. Kahverengi pirinçten 3 kat, Kinoa'dan 2 kat daha fazla life sahiptir Yapısındaki B1 vitaminleri çocukların gelişmekte olan sinir ve sindirim sisteminin güçlenmesinde önemli rol oynar. Firik bulguru pilavı tüm bebek ve çocukların da severek tüketebileceği bir tam tahıl yemeğidir.
Zengin çözünebilir posa kaynağı olan firik bulguru, kan-kolesterol ve kan-şeker düzeylerinin düşmesine de yardımcı olur. Luteinden zengin olması göz sağlığı açısından faydalı olmasını da sağlar.
Nereden temin edebiliriz?
Yıllardır mutfağımızda da kullandığımız, değerli konuklarımızın beğenisine sunduğumuz bu eşsiz lezzeti gerek restoranımızdan gerekse yöresel ürün satışı linkini tıklayarak alabilirsiniz. Bu eşsiz lezzeti hem sizin hem de sevdiklerinizin denemesini şiddetle tavsiye ediyoruz.
